Nakliyat sigortası hem uluslararası hem de yurt içine yapılan taşımacılık işlemlerinde hem taşınan eşyaların hem de taşıyıcı firmanın oluşabilecek herhangi bir sorun ya da kazaya karşı korunmasında oldukça önemlidir. Nakliyat sigortası ile eşyaların yükleme ya da boşaltma esnasında başına gelebilecek herhangi bir zedelenme ya da kaza gibi durumların yanı sıra eşyaların transferi sırasında yaşanabilecek kazaların ve eşyaların kaybolması gibi durumların da önüne geçilmektedir. Bu noktada taşımacılık yapılırken mutlaka nakliyat sigortası yapılması gereklidir. Peki, nakliyat sigortası nedir ve nakliyat sigortası yapılırken nelere dikkat edilmelidir?
Nakliyat Sigortası Nedir?
Nakliyat sigortası kara, hava, deniz ya da demiryolu taşımacılığında oluşabilecek tüm sorunlara karşı taşınan eşyaların korunması için yapılan sigorta türüdür. Nakliyat sigortası ile taşıma sırasında yaşanan kazalar ile eşyaların zarar görmesi ya da eşyaların taşıma birimine yüklenirken veya taşıma biriminden indirilirken hasar alması gibi durumlarda zararın karşılanması sağlanır. Bununla birlikte eşyaların kaybolması gibi durumlarda da nakliyat sigortası büyük önem taşımaktadır. Nakliyat sigortası sadece taşıyıcı firma tarafından kaynaklanan kazalara karşı değil aynı zamanda doğal afet gibi elde olmayan sebepler ile ortaya çıkan kazalara karşı da eşyaların güvencesini sağlar.
Nakliyat Sigortası Türleri
Nakliyat sigortaları, taşımanın yapıldığı birime ya da eşyaların türüne göre farklı kategorilere ayrılmaktadır. Genel olarak nakliyat sigortası türleri 4 ana başlık altında incelenmektedir. Bunlar; emtia nakliyat sigortası, navlun sigortaları, kıymet nakliyatı sigortası ve tekne ve yat sigortalarıdır.
Emtia Nakliyat Sigortası: taşıması gerçekleştirilen emtianın karayolu, denizyolu, demiryolu ya da havayolu olmak üzere tüm taşıma yöntemleri ile taşınması esnasında güvence altına alınmasını sağlar. Taşıma sırasında emtianın başına gelecek tüm hasar ya da kaybolmalara karşı oluşturulan emtia nakliyat sigortası, oluşan hasarın karşılanmasında firmayı teminat altına alır.
Emtia nakliyat sigortasının tam ziya teminatı, dar teminat ve geniş teminat olmak üzere 3 farklı alt türü bulunur. Tam ziya teminatı sigortasında nakliyatı gerçekleştiren aracın ve içerisinde bulunan tüm ürünlerin sigorta kapsamına girmesi söz konusudur. Dar teminatlı emtia nakliyat sigortasında ise nakliye aracının kaza yapması halinde taşıması gerçekleştirilen emtiada oluşan tüm zararın karşılanması söz konusudur. Geniş teminat sigortasında ise sözleşme üzerinde belirtilen istisnalar dışındaki tüm zararlar karşılanmaktadır.
Navlun Sigortası: Taşınan eşyaların navlun sigortası kapsamında sigortasının yapılması halinde, eşyaların tüm zararının karşılanması için taşıma şirketinin bir ihmal ya da hatası olması gereklidir. Taşıma sırasında eşyalara zarar getiren durumda taşıma şirketinin hatalı olduğu anlaşılırsa, bu sigorta kapsamında eşyaların tüm zararları karşılanmaktadır. Sigorta kapsamında yapılan anlaşmaya göre eşyaların zararı direkt olarak nakliye şirketi tarafından firmaya ödenebilir ya da nakliye firmasından çeşitli hizmet teklifleri olarak karşılanabilir.
Kıymet Nakliyatı Sigortası: Genel olarak değerli kağıt, mücevher ya da para transferinde kullanılan sigorta türüdür. Eşyaların taşınması sırasında sorumluluk taşıyıcı nakliyat firmasına veya sorumlu kişiye devredilmektedir. Bunun ardından kıymetli eşyaların firmadan alınıp varış noktasına teslim edilmesine kadar geçen sürede eşyaların başına gelecek tüm hasar ya da kayıplar nakliyat firmasının sorumluluğundadır ve kıymet nakliyatı sigortası kapsamında değerlendirilir. Bu sigorta türüne silahlı soygun ya da gasp gibi durumlar da dahildir. Oluşan herhangi bir kaza ya da kayıp durumunda eşya bedelleri kıymetlerin nominal değeri üzerinden hesaplanır.
Tekne ve Yat Sigortası: Özel amaçlı kullanılan yat ya da teknelerin transferi, denizde kullanımı ya da karada bağlama yerinde başına gelebilecek tüm olumsuzluklara karşı yapılan sigorta türüdür. Bu sigorta türünde tekne ve yatların doğal afetler ya da çeşitli kazalara karşı koruması sağlanırken, sigorta şirketinden onay alınmadan yapılan tadilat ya da işlemler, teknenin sigorta kapsamından çıkmasına neden olacağı için yapılan anlaşmanın tüm şartları detaylı şekilde incelenmelidir.
Nakliyat Sigortası Genel Şartları
Nakliyat sigortası genel şartları, Türkiye Sigorta Birliği tarafından belirtilen şartlar kapsamında oluşturulmaktadır. Çeşitli sigorta firmaları tarafından oluşturulan diğer tüm sigortalar da bu genel şartlar çerçevesinde oluşturulmaktadır. Emtia nakliyat sigortası genel şartları ise şu şekilde verilmektedir;
Sigorta kapsamındaki tüm ürünlerin fırtına, gemi batması ya da karaya vurması gibi durumlara karşı sigortalanmasını sağlar. Bununla birlikte gemide çıkan yangın ya da eşyaların aktarımı sırasında oluşan kaza gibi durumlarda da ürünler sigorta kapsamında değerlendirilir.
- Alıkoyma ya da iğtinam gibi durumlara karşı eşyaların sigorta kapsamında değerlendirilir. Ancak savaş ya da iç harp gibi durumlarda sigorta kapsamları değişiklik göstermektedir.
- Grev ya da çeşitli halk hareketi ve işçi kargaşalarından oluşan eşya zedelenmeleri ya da kaybolmaları sigorta kapsamında değerlendirilmemektedir. Bu nedenle sigorta şartları anlaşma yapılmadan önce dikkatli şekilde incelenmelidir.
- Eşyaların depolanması sırasında yağmur suyu, paslanma, ambar içerisindeki nem ve bunlar nedeni ile oluşan sorunlar sigorta kapsamında değerlendirilmez.
- Eşya transferinde kaçakçılık ya da yasak eşyaların transferinin yapılması eşyaların sigorta kapsamından çıkmasına neden olur.
- Eşyaların transferi sırasında paketleme hataları yüzünden dağılması ya da saçılması gibi durumlar, eşyanın sigorta kapsamından çıkmasına neden olur.
- Barut, kibrit, ham petrol ve benzeri kimya maddelerin taşınması sırasında her ne kadar yaşanan kaza durumu sigorta kapsamında değerlendirilse de bu ürünlerin taşınması sırasında oluşan kazalar sigorta kapsamında değerlendirilmez.